فوکوس باشید: هم در زندگی، هم در هنر!

نقدی بر مجموعه عکس پیت مولر عکاس آمریکایی

فرامرز عامل بردبار;  بهار 1404

 



مجموعه‌ای عکس پیش رو،از نوع  «فوتو اسِی غیر ترتیبی» (Non-Ordered Photo Essay) میباشد. در این نوع مجموعه‌ها، نیاز به رعایت ترتیب خاصی در مشاهده‌ی عکس‌ها نیست مگر عکاس به اصرار خود برای آن ترتیبی قائل شود . این مجموعه‌ها شامل تعدادی عکس‌اند که در مجموع، روایتی از یک داستان، بیانگر یک موقعیت یا مشخص‌کننده‌ی یک وضعیت خاص هستند. و شاید بتوان گفت اگر جابجایی در ترتیب عکسها ایجاد شود زیاد وشاید به هیچ عنوان به روایت ماجرالطمه ای نزند . یکی دیگر از شاخصه های مجموعه های فتو اسی عدم پایبندی به نماهای باز (واید ) ، نماهای متوسط ، نماهای بسته میباشد که ما  در فتو رپرتاژ یا گزارش تصویری ( photo- reportage) به آن نیازمندیم. معمولاً این مجموعه‌ها برای هر عکس دارای کپشن (Caption) و برای کل مجموعه، یک توضیح کلی (Statement) هستند. هدف از تهیه‌ی این عکس‌ها، ایجاد تصویری روشن و ملموس از موقعیت، داستان یا وضعیت مورد نظر در ذهن مخاطب است؛ به گونه‌ای که بیننده پس از دیدن مجموعه‌ عکس، بتواند آن را به خوبی تصور و مجسم کند.
در این میان، عکاس آزادی عمل دارد تا با بهره‌گیری از مهارت‌ها و نکته‌سنجی‌های عکاسانه‌ی خود، تصاویری خلق کند که حتی تک‌عکس‌ها نیز به تنهایی ارزشمند و قابل‌توجه باشند. در نگاه اول به مجموعه و ارائه‌ی رنگی آن، به هوشمندی مولر و تجربه‌ی او در ارائه‌ی آثارش پی می‌بریم. رنگ در این مجموعه در تضادی آشکار با موضوع قرار دارد: مرگ و زندگی! طبیعت زیبای منطقه و پوشش شاداب مردم، با رویدادی که در حال وقوع است، در تعارض است.

 


به عنوان مثال، عکسی که مردم کنار رودخانه را فارغ از اتفاق جاری  می بینیم ، با یک چشم‌انداز فوق‌العاده، ترکیب‌بندی شاهکار و فضایی نقاشی‌گونه مواجه می‌شویم. اگر هنرمندی نقاش این نما را از روی عکس کپی و نقاشی کند، به نظر نگارنده، مورد توجه بسیاری از هنردوستان و کارشناسان قرار خواهد گرفت. اما وقتی این عکس در مجموعه مولر قرار می‌گیرد و کپشن آن را می‌خوانیم که شهر کایلاهون به دلیل هم‌مرز بودن با گینه، بیشترین آسیب و مرگ و میر را داشته، دیگر این زیبایی جذابیت خود را از دست می‌دهد و غم و ناراحتی جای آن را می‌گیرد.
توجه به ثبت ماموران تدفین (که در تمامی کپشن‌ها با لباس مخصوص و ماسک با عنوان مامور تدفین نام برده می‌شوند) در تمام عکس‌های مجموعه، و عدم حضور یا ثبت امدادرسانان و نمایندگان بهداشت جهانی، خود نقدی است بر این حادثه. یا آن‌جا که می‌خوانیم کودک ۱۲ ساله، تنها نجات‌یافته‌ی خانواده‌ی خود، وقتی ۵۵ نفر از بهبودیافتگان با یک پرواز به خانه بازگشتند و تنها این کودک به واسطه‌ی عدم بهبودی کامل مجبور به ماندن شده است، حس همذات‌پنداری و ناراحتی را بیشتر منتقل می‌کند. هر صندلی خالی در سالن پرواز فرودگاه نشان‌گر فقدان هر یک از ۵۵ نفر است.
یکی از تأثیرگذارترین عکس‌های مجموعه، عکس مردی است که طبق توضیحات، به واسطه‌ی شدت بیماری و مشکلات روحی ناشی از آن، قصد فرار از محل قرنطینه را داشته و توسط متصدیان مرکز قرنطینه از دیوارهایی که با سیم خاردار احاطه شده‌اند، بازگردانده می‌شود و چند روز بعد هم از دنیا می‌رود. بی‌رمقی و ناامیدی به زندگی در چشمان او و اصرار ماموران به بازگرداندن وی در آن فضای ترسیم‌شده، گویی او را از داخل قبر به بیرون می‌کشند.

 


و آن‌جا که تعدادی از مردم به واسطه‌ی نداشتن مدارک لازم در پست ایست و بازرسی به منطقه قرنطینه بازگردانده می‌شوند و برخی از آن‌ها به لحاظ استیصال و درماندگی کنار جاده دراز کشیده‌اند؛ جاده‌ای سرسبز که انتهایی برای آن مشخص نیست و عده‌ای در این جاده‌ی خلوت و عاری از خودرو، مستأصل ایستاده یا دراز کشیده‌اند. تصویری از مادری در کنار مامور تدفین که جسد کودک یک‌ ماهه‌اش را در دست دارد و زجه می‌زند، و همسرش که او را با اندوه فراوان دلداری می‌دهد، بر عمق فاجعه می‌افزاید. همچنین مردی در قبرستان با کلنگی در دست در مسیر کندن قبری دیگر و مردانی که در لبه‌ی دیوار قبرستان نظاره‌گر ماجرا هستند، اندوه این حادثه را شدت می‌بخشند.
در مجموع، مجموعه مولر را می‌توان مجموعه‌ای بکر و تأثیرگذار دانست که در عین اینکه مربوط به زمان و مکان خاصی است، تأثیر خود را به مرور زمان از دست نمی‌دهد؛ هم برای مخاطب عام و هم مخاطب خاص.
مولر در ماساچوست متولد و بین این ایالت و نیوجرسی بزرگ شد. مادرش عکاس روزنامه بود و برای لین دیلی ایونینگ آیتم، لین ساندی پست، بیچ هاون تایمز و سایر رسانه‌ها کار می‌کرد. پدرش، متصدی هنری در موزه هنر دانشگاه پرینستون بود. فعالیت‌های والدینش او را با ترکیبی از عکاسی مستند و هنرهای زیبای مرسوم آشنا کرد که به شدت بر رویکرد عکاسی او تأثیر گذاشت. پدربزرگ مادری‌اش، لئون کلی، از پیشگامان نقاشی سوررئالیستی در ایالات متحده بود.
مولر مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه آمریکایی در واشنگتن دی سی دریافت کرد و در آنجا به مطالعه تاریخ، صلح بین‌المللی و حل منازعه پرداخت. او بر ریشه‌های تاریخی درگیری‌های قومی معاصر، با توجه ویژه به امور اسرائیل و فلسطین، یوگسلاوی سابق و قفقاز و ساختارهای اجتماعی مردانگی تمرکز کرد
فعالیت حرفه‌ای مولر در سال 2005 با خبرگزاری معان در سرزمین‌های فلسطینی آغاز شد. او به عنوان گزارشگر و سردبیر، رویدادهای کرانه باختری، بیت‌المقدس شرقی و نوار غزه، از جمله شهرک‌سازی اسرائیل، خروج اسرائیل از غزه در سال 2005 و شورای بین‌المللی قانونگذاری فلسطینی (که در سال 2006 تحریم شد) را پوشش داد
او از آن زمان به موضوعات سیاسی و اجتماعی در شمال اوگاندا، سومالی، سودان، افغانستان، جمهوری دموکراتیک کنگو و سایر مناطق متاثر از درگیری پرداخته است. از سال 2009 تا 2012، او در جوبا، سودان جنوبی مستقر بود و انتقال این کشور به استقلال پس از دهه‌ها جنگ داخلی را پوشش می‌داد. او علاوه بر شرح وقایع و مسائل سیاسی پیرامون جدایی، هویت ملی ضعیفِ سودان جنوبیِ تازه تاسیس را بررسی کرد. این اثر، زاییده علاقه دیرینه مولر به دولت-ملت‌ها، هویت و درگیری در محیط‌های پسااستعماری است. از سال 2012 تا 2020، او در نایروبی، کنیا مستقر بود و رویدادهای سراسر جنوب صحرای آفریقا، از جمله شیوع ابولا در غرب آفریقا در سال‌های 2014-2015 را پوشش داد.

 


در سال 2017، مولر توسط مسابقات «تصاویر سال بین‌المللی» (PoYi) به دلیل مجموعه گسترده‌ای از کارهایش که تجربیات دوران کودکی را در سراسر جهان بررسی می‌کرد، به عنوان عکاس سال انتخاب شد. این اثر تحسین‌شده شامل مطالعات موردی عکاسی و گزارشی تطبیقی از کنیا، اوکراین، السالوادور و مکان‌های مختلف در ایالات متحده بود و در شماره ویژه‌ای از مجله نشنال جئوگرافیک منتشر شد که به مسائل جنسیت اختصاص داشت. این موضوع نامزد نهایی جایزه پولیتزر 2017 در بخش گزارش توضیحی بود
همانطور که برای رسیدن و ثبت  یک عکس مطلوب و قابل قبول نیاز به پایبندی و یا دانستن یک سری قوانین هستیم و شاید این اصل بتوان برای نتیجه مطلوب درتمام کارها و فعالیت ها تعمیم داد. لذا برای رسیدن به یک نقد اصولی و کاربردی نیز حتما باید به یک سری اصول توجه نموده و به کار بست و از جمله این موارد شناخت از صاحب اثر و بخصوص توجه به استیتمنت و کپشن و چرایی تولید اثر میباشد مخصوصا وقتی که با یک مجموعه ای مستند روبرو هستیم نه مجموعه ای مفهومی و هنری! چرا که با ندانستن اطلاعات کافی نتیجه آن میشود که دو دوست عزیزم در نقد خود مجبور به بیان حدس و گمان و رجوع به داستان سرایی ذهنی خود بشوند که کاری است کاملا اشتباه و در حکم بیراهه رفتن میباشد . با کمی وقت گذاشتن و سرچ کردن و دریافت کپشن عکسهای مجموعه متوجه میشویم واقعیت موضوع عکسها با آنچه در نقد ها بیان شد کاملا و یا کمی متفاوت میباشد.
ابولا بیماری ( ویروسی ) که تا به  امروز برای آن درمان قطعی پیدا نشده اما برای بعضی از افراد که هنوز هم علت دقیق آن مشخص نشده درمان های پایه ای جواب داده و بیمار رو به بهبودی پیش میرود . سیرالئون کشوری در غرب آفریقاست که بدیل همجواری با کشور گینه که منشا این بیماری گزارش شده و عدم پیشگیری و قرنطینه لازم خیلی سریع این بیماری به آنجا شیوع پیدا کرد و متاسفانه طی سالهای 2013 تا 2016 در آفریقای غربی جان نزدیک به 11000 هزار نفر را گرفت.

 

 

 

 

 

 

 

ثبت: 1404/02/03
بازدیدها: 45
بازگشت به لیست...

کتاب های عکاسی

کتاب های هنر

تجهیزات عکاسی

صنایع دستی ایران